Muziek als balsem voor de ziel

Jonge organist Hans van Haeften speelt Bach in Ede

Van onze redacteur Grytsje Anna Pietersma

29-12-14

"Eén van mijn mooiste ervaringen was een Bach-concert in de Westerkerk", vertelt de jonge organist Hans van Haeften. "Tijdens het spelen werd ik geraakt door de schoonheid van de muziek. Het werd groter dan mezelf. Na afloop kwam een man naar me toe om te vertellen hoe ontroerd hij was door de muziek. Het was voor hem als balsem voor de ziel. Dat is prachtig om te horen, veel beter dan applaus."

Natuurlijk heeft Hans van Haeften deze ervaring niet iedere keer. "Het is niet mijn doel om mensen altijd tot tranen te roeren, ik wil ze ook gewoon een goed uur bezorgen. Weg van de dagelijkse besognes", legt hij uit. "Of ik dat ook heb? Nee, ik wil wel eens weg bij het orgel", grapt Hans. "Ik vind het ook heerlijk om te ontspannen tijdens een wandeling of iets anders." Hans van Haeften (1986) groeide op met een orgel in de woonkamer en vroeg op een gegeven moment zelf om les. Daarin volgde hij vooral het voorbeeld van zijn grote broer en raakte uiteindelijk zelf verslingerd aan het instrument. "Op de middelbare school kon ik ook niets anders bedenken dan muziek maken en orgel spelen." En dus ging Hans naar het conservatorium en kwam daar in een warm bad terecht. "Op het conservatorium voelde ik me direct op m’n plek. Die mensen snappen waar ik het over heb, dacht ik."

Bestel tickets voor het concert op 6 maart in de Edesche Concertzaal.

Op het conservatorium kozen een stuk of tien studenten net als Hans voor het orgel. "Ik merk wel dat er minder organisten zijn dan vroeger. Dat komt ook doordat minder mensen naar de kerk gaan. En dat is toch wel de eerste plaats waar je in aanraking komt met het orgel." Het orgel is volgens Van Haeften teveel een kerkelijk instrument geweest. "Veel organisten spelen voornamelijk kerkmuziek, zoals koralen of andere muziek met een kerkachtergrond. Toch is er ook veel nieuwere muziek die niet veel gespeeld wordt. Er is bijvoorbeeld de laatste jaren veel jazz voor orgel geschreven." Zelf speelt Hans muziek uit verschillende tijdsperiodes, op dit moment veel Franse muziek. "Ook ik speel Bach, daar ontkomt geen enkele organist aan. Die muziek is een hoogtepunt." En: "Ik improviseer heel veel, dan speel je altijd nieuwe muziek. Die ontstaat namelijk op het moment van spelen. Het publiek voelt die spanning, vindt het vaak ook leuk. Wat gaat hier gebeuren?"

Bekend door het nieuwe Liedboek

Als organist timmert Hans van Haeften flink aan de weg om zijn bekendheid te vergroten. Een aantal mensen kent zijn naam zijn al, merkt hij, door een lied in het nieuwe liedboek wat hij componeerde. Hans vertelt: "Als student componeerde ik voor mezelf al wat en van de liedboekredactie kwam de vraag of er studenten waren die melodieën wilden componeren bij een aantal teksten." Hans nam de uitdaging aan en kreeg één van de teksten. "Ik wilde graag een vrolijke melodie componeren, waarbij het einde naar boven gaat in plaats van omlaag, zoals gebruikelijk is. Met een tekst erbij is het gemakkelijker om een goede melodie te bedenken. Je kunt eerst bedenken wat het betekent het? Hoe spreek je het uit? Welke emotie hoort erbij? En dan heb je al een paar dingen als uitgangspunt." Ook nu componeert Hans nog wel eens wat, zoals voorspelen bij het nieuwe liedboek, maar hij is vooral bezig met zelf spelen, studeren en dirigeren!

Samen zingen smeedt een eenheid

Als dirigent begeleidt Hans verschillende ensembles en koren in Amersfoort, waaronder het kinderkoor van de Protestantse Kerk in Leusden. "Het leuke aan dirigeren is het contact met de mensen. Als je de hele dag alleen zit te orgelspelen dan begin je dat contact wat te missen", vertelt Hans over zijn passie voor dirigeren. "Het is mooi met mensen te werken die zingen, gewoon, omdat ze het leuk vinden. Ik kan de muziek aan hen doorgeven en laten zien wat ik er mooi aan vindt. Ook bij het kinderkoor vind ik dat erg leuk om te doen. Kinderen willen graag zingen, maar dat doen ze thuis en op school steeds minder. Hoe dat komt? Ze krijgen minder muziekles op school dan vroeger en na school gaan ze naar de buitenschoolse opvang of eerder naar een sport." Volgens Hans hoeft een kind echt niet muzikaal te zijn voor muziekles. "Veel kinderen zijn muzikaler dan je denkt. En bovendien heeft het muziek maken veel positieve effecten. Het samen zingen smeedt een eenheid, kinderen worden socialer."

Muziek doorgeven

Inmiddels heeft het orgel een klein beetje ruimte in moeten leveren, want onlangs werd Hans voor het eerst vader. Hoe hij de muzikale opvoeding aan gaat pakken? "Hij heeft z’n eerste orgelles al gehad", lacht hij. "Nee, ik denk veel samen zingen, na het eten en bij het naar bed gaan, op vaste momenten. Maar hier staat altijd muziek aan of er zit wel iemand te spelen, dus het gaat hier denk ik vanzelf. En van mij hoeft hij geen organist te worden. Er ligt hier een viool, een gitaar en er staan een piano en een orgel, dus hij kan zich flink uitleven."

---