"Het grote doel is om troost te brengen"

Maak kennis met topviolist Rosanne Philippens

Van onze redacteur Jan-Willem van Ree

22-11-17

Janine Jansen, Liza Ferschtman, Simone Lamsma. In dit rijtje Nederlandse topviolisten hoort inmiddels ook Rosanne Philippens meer dan thuis. Parallel aan haar (met hoogste onderscheidingen afgeronde) studies aan de conservatoria van Den Haag en Berlijn won ze het Nationaal Vioolconcours (2009) en het Internationale Violin Wettbewerb Freiburg (2014). Sindsdien viert ze muzikale triomfen op de grote internationale concertpodia.

De mens achter de musicus

"Dwars door de noten heen hoor je de persoonlijke stem van een jonge violiste met een dijk van een karakter", schreef de Volkskrant in 2016. Maak kennis met deze bijzondere violiste. De Edesche Concertzaal ging op zoek naar de mens achter de musicus Rosanne Philippens.

Mini-viool

In huize Philippens werd veel aan muziek gedaan. Rosanne valt direct met de deur in huis. "Mijn moeder is pianiste en mijn vader een grote liefhebber van klassieke muziek." Maar de grootste drijfveer om viool te gaan spelen was haar oudere zus, Julia Philippens. "Vanaf haar vierde kreeg ze vioolles en ik herinner me nog goed hoe onder de indruk ik was van die viool." Als vader Philippens tijdens een van zijn werkreizen een mini-viool uit Rusland meeneemt, is voor de jonge Rosanne het hek van de dam. "Ik sliep met die viool", bekent ze.

Kunst afkijken

Op driejarige leeftijd begon Rosanne met vioolspelen en is er sindsdien niet meer mee opgehouden. "Ik had het geluk dat ik altijd goede viooldocenten heb gehad", vertelt de violiste. Haar eerste lessen kreeg ze van Anneke Schildt aan de Amstelveense muziekschool. "Van haar heb ik het vioolspelen geleerd." Tegelijk keek Rosanne ook graag de kunst af van anderen die al verder waren dan zij. "Ik had grote bewondering voor de oudere kinderen die moeilijkere stukken speelden. Daar keek ik enorm tegenop. Zoals de dochter van Anneke; zij speelde vaak als laatste tijdens voorspeelavonden. Het waren vooral de gevorderde leerlingen die ervoor zorgden dat ik meer wilde met die viool."

Michael Jackson

Hoewel het vioolspelen Rosanne makkelijk afging, werd ze op de middelbare school muzikaal niet echt uitgedaagd. "Ik hield wel van muziek en werd er ook wel door geraakt, maar vriendinnen, feesten en jongens waren in die tijd belangrijker. Mijn cd’tjes met klassieke muziek heb ik zelfs verstopt", bekent ze. Thuis galmden top-40-hits uit haar speakers. "Samen met mijn zus Julia was ik groot fan van Queen, Whitney Houston en van Michael en Janet Jackson. Ook luisterden we veel naar jazz, zoals Ella Fitzgerald en Louis Armstrong." Toch bleef één klassiek stuk Rosanne in die tijd achtervolgen. "Ik was volkomen idolaat van Griegs Pianosonate, echt zo’n heftig romantisch stuk vol emotie. Blijkbaar was die liefde voor klassieke muziek er toch nog", vertelt ze met een knipoog. "En natuurlijk ben ik blijven vioolspelen."

Muziek als zuurstof

Belangrijk voor Rosanne’s muzikale ontwikkeling waren de lessen van Coosje Wijzenbeek in de Jong Talentklas van het Koninklijk Conservatorium. "Ze gaf me steeds meer verantwoordelijkheid. Op een gegeven moment kreeg ik een stuk, het was Brahms’ Tweede Vioolsonate, zonder vingerzettingen. Ik moest zelf maar verzinnen hoe ik het moest spelen. Natuurlijk werd ik daarmee in het diepe gegooid. Maar omdat ik zo intens met dat stuk aan het werk ging, kreeg ik het gevoel dat ik één werd met de schoonheid van de muziek; dat ik er zelf iets mee kon." Deze ervaring leerde Rosanne nog iets anders. "Het gaat mij niet meer alleen om de viool, het is vooral de muziek zelf die mij zuurstof geeft. Ik gun het iedereen om uit muziek troost of geluk te putten. We hebben allemaal zo onze periodes van eenzaamheid en angst, dat het leven een zoektocht is. Voor mij valt alles op zijn plek als ik kan spelen en luisteren!"

Durven en luisteren

Die muzikale schoonheid heeft overigens weinig te maken met alleen maar ‘mooispelerij’. "Mijn docenten Coosje Wijzenbeek en Vera Beths konden daar niet tegen. Vera wilde juist dat je in elk stuk een bepaalde rol of karakter aannam." Rosanne vervolgt: "Persoonlijke ontwikkeling heeft veel te maken hoe je speelt. Als je goed in je vel zit, is je techniek ook beter. Zuiver spelen is niet alleen een kwestie van toonladders, maar ook van durven en goed luisteren naar jezelf. Als je weet hoe je een bepaalde frase wilt spelen, haal je die hoge noot wel."

Troost

Angst of zenuwen is iets dat bij Rosanne nauwelijks een rol speelt tijdens het spelen. "Waarom zou ik? Het is geweldig om met fantastische musici samen te spelen, zoals met Julien Quentin bij jullie in de Edesche Concertzaal, voor publiek dat ervoor openstaat. Het heeft geen zin om een bepaalde druk te voelen. We hebben het over muziek, niet over economie of andere abstracte thema’s. Het grote doel is om troost te brengen. Het gaat om die unieke ervaring; dat we in de concertzaal iets teweegbrengen, waardoor de mensen hun alledaagse besognes voor even vergeten of relativeren. Een moment van puur muzikaal genot."

Bach en Stravinski

In de Edesche Concertzaal zal dat zeker gebeuren met prachtige vioolwerken van Bach en Stravinski. Een bijzondere combinatie, want Bachs vioolsonates klinken niet vaak op het concertpodium. "Julien Quentin en ik speelden ze in Berlijn. Dat beviel zo goed, dat we het sowieso nog een keer wilden doen." Het zijn stukken die prima aansluiten bij de muziek van de Russische componist Igor Stravinski. Rosanne vertelt: "In zowel de muziek van Bach als die van Stravinski kun je niet zwelgen. Het is hele duidelijke en heldere muziek. Maar ook al is ze niet romantisch, toch is het muziek die diep raakt. Het is een soort pure schoonheid, die niets anders dan zichzelf uitdrukt."

Julien Quentin

In Julien Quentin vindt Rosanne Philippens een toegewijde duopartner. "We kennen elkaar uit de tijd dat ik in Berlijn studeerde. Ik bereidde me voor op een auditie, maar mijn begeleider belde op het laatste moment af. Julien stelde voor om de auditie met hem voor te bereiden." En zo gebeurde het. "In Berlijn maakten we ons debuut als duo en sindsdien zijn we niet meer gestopt met samenspelen." Over wat haar zo aanspreekt in Juliens muzikale persoonlijkheid, vertelt Rosanne: "Behalve muzikaal is Julien ook een ongelooflijk intelligente pianist. Ik hoef me nooit zorgen te maken of hij me zal volgen als ik iets doe. Bovendien heeft hij een hele mooie klank."

Bijzondere viool

Het zijn kwaliteiten die aan de Bösendorfer Imperial uitstekend tot hun recht komen. Bovendien kleurt dit instrument ook nog eens prachtig met de bijzondere viool die Rosanne meeneemt. Dat is een 'Barrere'-Stradivarius uit 1727 die de violiste in bruikleen heeft van het Elise Mathilde Fonds. "Janine Jansen heeft deze kostbare viool vijftien jaar lang bespeeld", vertelt Rosanne enthousiast. "Op voorspraak van Janine en Coosje Wijzenbeek is het instrument bij mij terecht gekomen. Ik ben er ontzettend blij mee. Er zit heel veel kleur op!"

---