Pianiste Sophiko Simsive deelt haar muziek graag

Een interview met pianiste Sophiko Simsive

Van onze redacteur Jan-Willem van Ree

22-11-17

De Georgische pianiste Sophiko Simsive is een van de nieuwste sterren aan de pianistenhemel. Op elfjarige leeftijd debuteerde ze als solist in Beethovens Tweede Pianoconcert. Toen Sophiko tijdens haar eerste studiejaar aan het Conservatorium van Amsterdam de Eerste Prijs op het Prinses Christina Concours won, raakte haar loopbaan in een stroomversnelling. In 2016 won ze de GrachtenfestivalPrijs en was in 2017 artist in residence van het Grachtenfestival. Onlangs won Sophiko Simsive ook nog de Eerste Prijs tijdens het Virtuoso & Belcanto Festival in Lucca (Italië).

Georgië muzikaal land

Sophiko Simsive is overigens niet de enige succesvolle Georgische pianiste die in Nederland terechtkwam. Ook Nino Gvetadze en Mariam Batsashvili maken furore. "Georgië is een erg muzikaal land", vertelt Sophiko. "Bijna ieder kind heeft pianoles en staat er in veel huiskamers een piano."

Discipline versus spel

Voor Sophiko gold dit gegeven des te meer, want met een moeder als pianolerares kreeg ze het pianospelen bijna letterlijk met de paplepel ingegoten. Sophiko ziet dan ook een verschil tussen Nederland en Georgië als het aankomt op de muzikale ontwikkeling van kinderen. "In Georgië moet je als kind meters maken. Samen met je pianoleraar zit je uren achter de piano. Van jongs af aan leren kinderen wat het is om pianist te zijn. Daarom is het zo belangrijk dat docenten hun leerlingen stimuleren. Ik heb het idee dat pianoles in Nederland vaak juist spel is, dat het leuk moet zijn."

Volksmuziek

Dat verschil tussen urgentie en spel heeft zijn vermoedelijke oorsprong in de muzikale culturen van beide landen. Georgië kan bogen op een rijke traditie van volksmuziek. Iets dat we hier in Nederland in de loop van de eeuwen langzaam zijn kwijtgeraakt. Sophiko vertelt: "In Georgië maakt muziek een zeer prominent deel uit van het dagelijks leven. De grote gebeurtenissen vieren we met muziek, zang en dans." Iets van die cultuur mocht het publiek tijdens het Grachtenfestival 2017 proeven. "Als artist in residence deed ik één volledig Georgisch programma, waarin ik het publiek kon laten kennismaken met de Georgische muziekcultuur. Behalve volksmuziek klonk er ook kamermuziek van Georgische componisten, die zich overigens op hun beurt weer door die volksmuziek lieten inspireren."

Pianoland

Dat Georgië zich heeft ontwikkeld tot 'pianoland' kent ook een keerzijde. Sophiko: "Als zeventig tot tachtig procent van de kinderen piano speelt, is er maar een kleine groep dat ook een ander instrument bespeelt. Strijkers zijn er een zeldzaamheid. Op school speelden we nauwelijks kamermuziek. In Nederland is dat veel makkelijker." Lachend vervolgt Sophiko: "Ik voelde me hier erg gewild." Toch was niet iedereen daar even blij mee. "Mijn pianolerares Mila Baslavskaya vond juist dat ik veel te veel kamermuziek speelde..."

Boris Berman

Ondanks uitstapjes naar de kamermuziek concentreert Sophiko zich vooral op een solocarrière. In het verleden volgde ze al masterclasses van grootheden als Dmitri Alexeev, Ferenc Rados en Jean-Yves Thibaudet. Ook studeerde ze bij Jacques Rouvier, de leermeester van grootheden als Hélène Grimaud en Arcadi Volodos. Vanaf september 2016 volgt Sophiko haar master in de Verenigde Staten aan de Yale School of Music bij Boris Berman. Het is voor haar een intensieve periode met weinig vrije tijd. "De weinige eigen tijd die ik heb breng ik graag door met vrienden. Reizen is ook iets wat ik graag doe. Gelukkig gaat dat laatste goed samen met mijn professie", vertelt de pianiste met een glimlach.

Glimlach met een traan

In november is Sophiko Simsive in Nederland voor onder meer een solorecital in de Edesche Concertzaal. Hiervoor heeft ze een sprookjesachtig programma samengesteld rond muziek van Schubert, Debussy en Prokofjev. Maar als de pianiste nog een rode draad mag noemen, dan dat de meeste stukken voor haar recente ontdekkingen zijn. "Schuberts pianosonates leerde ik kennen via zijn liederen. Ik ben er echt aan verslingerd geraakt", vertelt ze enthousiast. "Vanwege de lengte zijn het niet de makkelijkste stukken; je moet ze als pianist echt overwinnen." Over de Pianosonate in c D 958 vertelt Sophiko: "Deze sonate herinnert me aan de dromerige wereld van Schuberts strijkkwartetten. Muziek met steeds die combinatie van een glimlach en een traan. Altijd hoop, maar nooit de vervulling. Alle grote kunstenaars maken een bepaalde vorm van lijden door. Beethoven is daarin bijvoorbeeld heel extravert. Schuberts muziek daarentegen is juist introvert, maar daardoor raakt ze wel het diepst van je ziel."

Open naar het publiek

Een andere recente ontdekking voor Sophiko is de muziek van de Hongaarse componist György Ligeti. "Van hem speel ik een aantal deeltjes uit een vroeg pianowerk: Musica ricercata (1953). Hoewel de minimal music toen nog niet was uitgevonden, klinkt het met veel repeterende noten behoorlijk minimalistisch, maar ook zitten er elementen uit de Hongaarse volksmuziek in." De verbindende schakels tussen Schubert en Ligeti zijn beeldende stukken van Debussy en Prokofjev. "Het is een divers programma geworden met voor het publiek een prettige variatie aan stijlen", vindt de Georgische pianiste. Sophiko Simsive kijkt daarom erg uit naar haar concert in de Edesche Concertzaal: "Ik vind het altijd een feest als ik muziek kan delen met mensen. Het maakt niet uit of het een grote of een kleine zaal is. Elk concert wil ik mezelf weer openstellen naar het publiek."

---