Nino Gvetadze: “Muziek is universeel”

Interview met Nino Gvetadze, artist in residence in de Edesche Concertzaal

Van onze redacteur Jan-Willem van Ree

22-03-18

De Georgische pianiste Nino Gvetadze is in seizoen 2017-2018 artist in residence van de Edesche Concertzaal. Op jonge leeftijd heeft ze al een flinke staat van dienst. In 2004 won ze meerdere prijzen tijdens het YPF Nationaal Pianoconcours, twee jaar later volgde de Tweede Prijs, Pers- en Publieksprijs tijdens het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours. In 2010 mocht ze de prestigieuze Borletti-Buitoni Trust Award in ontvangst nemen. Sindsdien is Nino Gvetadze op de belangrijkste concertpodia ter wereld te beluisteren. In de Edesche Concertzaal laat ze dit seizoen verschillende kanten van haar hart spreken. Hoog tijd om nader kennis te maken met deze wereldpianiste.

Storioni Festival

Zaterdagochtend half tien is niet het meest gangbare tijdstip voor een diepzinnig interview, maar voor Nino Gvetadze maakt het niet uit. Door de telefoon klinkt ze fris en opgewekt, ondanks haar drukke schema. Een dag eerder speelde ze tijdens de openingsavond van het Storioni Festival, waar ze de zieke Nelson Goerner verving. “Het ging goed, maar het was wat onverwacht”, vertelt ze lachend. “Morgenavond staat er een concert met het Arosa Trio op het programma."

Goedkope vluchten

Nino Gvetadze woont sinds haar eindexamen in Nederland. Heimwee naar Georgië heeft ze niet. “Ik heb nu twee thuislanden. In de vakanties gaan mijn man en ik vaak naar Georgië om met onze twee kinderen familie te bezoeken." Nino moest wennen aan de Nederlandse mentaliteit. “Georgiërs kunnen nogal expressief zijn in hoe ze zich uitdrukken. Nederlanders zijn wat terughoudender. Daar moest ik mee leren omgaan. Nu ik hier langer woon, houd ik van de manier waarop Nederlanders op dingen reageren en ook hoe ze elkaar en elkaars talent respecteren.”

Volksmuziek en opera

Een ander verschil tussen Georgië en Nederland is dat Georgië kan bogen op een rijke volksmuziektraditie. “Muziek is overal”, vertelt Nino. “Je kunt het een beetje vergelijken met Italië, waar op straat veel opera wordt gezongen. In Georgië heeft elke regio zijn eigen soort volksmuziek. Het karakter van de mensen hoor je er als het ware in terug.” Grappig genoeg was het de Italiaanse opera waardoor Nino haar hart aan de muziek verloor. “De eerste opera die ik zag was La Traviata van Verdi. Ik voelde me erdoor overweldigd en ik was tegelijk verbaasd wat muziek met je kan doen.”

Muzikale ontwikkeling

Nino komt niet uit een uitgesproken muzikaal gezin. “Mijn ouders spelen zelf geen instrument; niemand in de familie heeft eigenlijk speciaal talent voor muziek. Misschien alleen mijn oma, want zij had een piano thuis, waar ik als vierjarige op mocht spelen.” Op haar vijfde begon Nino Gvetadze serieus met pianoles en ontwikkelde ze zich snel. “Mijn eerste docent, Veronika Tumanishvili, was gelijk ook een van de belangrijkste. Van haar leerde ik waar het in muziek werkelijk om gaat; wat je kunt doen met klank en met articulatie.”

Naar Nederland

Ook van haar volgende docenten Nodar Gabunia en Nana Khubutia leerde Nino veel. “Bij Nodar Gabunia heb ik mijn identiteit als musicus gevonden. Hij verbreedde de horizon van mijn repertoire.” Maar nadat ze haar bachelor-diploma op zak had, begon het te kriebelen. “Ik wilde graag naar het buitenland en nieuwe ervaringen opdoen.” Nino kende pianist Paul Komen al en hij nodigde haar uit om bij hem in Den Haag te komen studeren. Daarna studeerde ze verder bij Jan Wijn en verhuisde naar Amsterdam. “In Nederland heb ik geleerd om te leven als onafhankelijk mens en musicus”, concludeert ze.

Tussen muziek en publiek

Nino Gvetadze heeft een duidelijke visie ontwikkeld op haar wezen als pianiste. “Als musicus moet je oprecht zijn; niet alleen naar de muziek en de componist, maar ook naar jezelf en het publiek. Met je eigen emoties en ervaringen vorm je als het ware de verbindende schakel tussen de muziek en het publiek.” Hoewel Nino dankbaar is voor de diverse prijzen die ze op verschillende concoursen won, heeft ze niet zoveel op met het competitieve karakter van een concours. “Muziek is subjectief en jury’s zijn dat vaak ook. Wel is het heel leuk om samen met de laureaten op het podium te staan en met het orkest te spelen.” Aan het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours bewaart Nino goede herinneringen: “Het grappige is dat er nauwelijks stress heerste. De organisatie was bijzonder vriendelijk. Eigenlijk voelde het podium meer als een concertzaal dan een wedstrijdzaal.”

Arosa Trio

In de jaren die volgden, kwam niet alleen een glansrijke solocarrière van de grond, ook ontwikkelde Nino Gvetadze zich tot een bevlogen kamermusicus. Met violiste Frederieke Saeijs vormt ze een succesvol duo. “Ik ken Frederieke al tien jaar. We ontmoetten elkaar voor het eerst tijdens een muziekfestival in Den Haag. We speelden toen Beethovens Frühlingssonate en dat voelde zo natuurlijk dat we als duo verder zijn gegaan.” Ook vormen Nino en Frederieke samen met celliste Maja Bogdanovic het Arosa Trio.

Universele muziek

Met het Arosa Trio speelt Nino in de Edesche Concertzaal een programma met werk van vrouwelijke componisten. Dat was vooral een praktische keuze. “We merkten dat alle klassieke meesterwerken al door de grote pianotrio’s worden gespeeld. Op onze zoektocht naar interessant repertoire ontdekten we dat er nog zoveel meer goede muziek is, zoals die van Clara Schumann, Fanny Mendelssohn en Lili Boulanger.” Of er zoiets als ‘vrouwelijke muziek bestaat’, daarvan is Nino niet zo overtuigd: “Natuurlijk hoor je iets terug van hun karakters, maar dat geldt net zo goed voor mannelijke componisten. Ik denk niet dat er een verschil is. Muziek is universeel en dan maakt het niet uit of je een man of een vrouw bent.”

Bösendorfer Imperial

Deze constatering vormt een mooie afsluiting van het gesprek. Nino voegt toe dat ze uitkijkt naar de Bösendorfer Imperial van de Edesche Concertzaal. “Ik heb al veel op Bösendorfer-vleugels gespeeld”, vertelt ze. “Daarom ben ik ook heel benieuwd naar het instrument in Ede. Maar nu is het tijd voor ontbijt. Straks moet er weer gerepeteerd worden voor het concert van morgen met het Arosa Trio.”

---