"Het orgel was mijn eerste grote liefde"

Spotlight op organiste Willeke Smits

Van onze redacteur Jordi Kooiman

17-10-19

Als kind wist Willeke Smits al dat ze orgel wilde studeren. Nu is ze organist van de Leidse Binnenstadsgemeente in de Hooglandse Kerk in Leiden, waar ze drie orgels bespeelt. “Ik heb niet echt een eigen stijl, ik laat me leiden door de instrumenten.”

Goede aarde

De vader van Willeke Smits was amateurorganist en dus hoorde Willeke van jongs af aan orgelmuziek. Het viel in goede aarde. “Het orgel is mijn eerste grote liefde”, vertelt ze. “Ik heb het altijd mooi gevonden. Ik was denk ik een jaar of elf toen ik al besloot dat ik naar het conservatorium wilde om orgel te studeren.” Willeke ging naar het Utrechts Conservatorium om haar wens te verwezenlijken. Ze volgde daar tevens studies kerkmuziek en koordirectie. “De eerste twintig jaar van mijn carrière heb ik veel gedirigeerd, maar het orgel is altijd mijn hoofdinstrument gebleven. De laatste jaren ben ik weer meer orgel gaan spelen.”

'Ik wil graag een echt orgel'

Willeke Smits was ruim zeventien jaar cantor-organist van de Tuindorpkerk in Utrecht. Vorig jaar werd ze organist in de Hooglandse Kerk in Leiden. Daar bouwt ze nu ook een nieuwe lespraktijk op. Binnenkort verhuist ze ook naar de Sleutelstad. “Ik heb nu één jaar gehad en de hele kerkelijke cyclus in Leiden meegemaakt. Ik denk dat ik na twee, drie jaar helemaal gesetteld ben.”
In Leiden bespeelt Willeke het monumentale De Swart-Van Hagerbeerorgel, deels stammend uit 1565; het Willisorgel, een Engels kathedraalorgel dat geschikt is voor romantisch repertoire; en een klein kabinetorgel. “Ze vullen elkaar mooi aan”, zegt de organiste. “Ze hebben specifieke karakters en vragen om een eigen aanpak. Bij de keuze van de muziek laat ik mij altijd leiden door het orgel waar ik op speel.” Willeke houdt het meest van pijporgels. “De elektronische Hauptwerk-orgels zijn in opkomst. Dat spreekt mij niet aan. Ik wil graag echte pijpen waar echte lucht doorheen gaat. Als dat zo is – als een orgel een eerlijk en oprecht instrument is – zeg ik geen nee.”

Nieuwsgierige kinderen

Het orgel is voor kinderen vaak niet het meest voor de hand liggende instrument om te gaan leren. Willeke zet zich daarom actief in om de orgelcultuur en kerkmuziek over te dragen op de nieuwe generatie. “Ik heb zeven jaar lang de Kerkmuziekdagen voor de Jeugd georganiseerd, waar kinderen en tieners in een muziekkamp van een aantal dagen vocale kerkmuziek instuderen en op zondag als jongerencantorij aan de dienst meewerken. Niet alle kinderen zijn er natuurlijk in geïnteresseerd, maar ik zie dat best veel kinderen nieuwsgierig zijn.”
Willeke vervolgt: “In Leiden geef ik soms orgelconcerten waar kinderen aan meewerken. Dat vinden ze erg leuk. Soms nodig ik een kind ook weleens uit om als registrant bij het kabinetorgel te helpen. En als de kerk overdag open is, komen er regelmatig families binnen. Vaak zijn het de kinderen die bij het orgel komen kijken. Die vinden het machtig interessant.”

Willeke Smits live beluisteren?

Willeke Smits is de komende maanden tijdens de volgende diensten en concerten te beluisteren:

Orgelconcert Farmsum
19 oktober 2019, 20:00
Protestantse Kerk, Farmsum

Concert Edesche Concertzaal
01 november 2019, 20:00
Edesche Concertzaal, Ede
Kaarten zijn te bestellen via:
https://tickets.edescheconcertzaal.nl

Requiem, Fauré Hooglandse Kerk
03 november 2019, 17:00
Hooglandse Kerk, Leiden

Orgelconcert Venhuizen
24 november 2019, 15:30
Hervormde Kerk, Venhuizen

Adventsconcert Leidse Cantorij
22 november 2019, 20:15
Hooglandse Kerk, Leiden

Cantatedienst Hooglandse Kerk
31 december2019, 17:00
Hooglandse Kerk, Leiden

---