Ervaar de spirituele kracht van de Misa Criolla

Een vrolijke mis vol Latijns-Amerikaanse energie

Van onze redacteur Jan-Willem van Ree

20-11-24

In de adventstijd hoor je steeds vaker het levendige stuk Misa Criolla, gecomponeerd door de Argentijn Ariel Ramírez. In 2024 is het precies 60 jaar geleden dat Ramírez deze inmiddels wereldberoemde mis schreef. Voor het STAMPIJ Kamerkoor is dit een uitgelezen moment om met deze 'kersthit' op tournee te gaan. Samen met het Huygens Consort en enkele gastzangers kun je de Misa Criolla in december beluisteren in Zwolle, Deventer, Utrecht, Almere, Groningen en Leeuwarden. Beleef het mee!

Reacties: Wat vindt u? Reageer op dit artikel.

Wat is de Misa Criolla?

Het ontstaan van de Misa Criolla is verbonden met een bijzonder persoonlijk verhaal. Ariel Ramírez (1921-2010) verbleef als arme muziekstudent in de jaren vijftig van de vorige eeuw in een Duits klooster. Daar hoorde hij van de zusters Elizabeth en Regina Brückner hoe zij tijdens de oorlogsjaren voedsel naar een concentratiekamp smokkelden. Onder de indruk van hun moed besloot Ramírez een religieus werk te componeren. Toen met het Tweede Vaticaans Concilie (1962) de katholieke eucharistieviering in de landstaal mocht worden gevierd, zag Ramírez zijn kans schoon. Als een van de eersten schreef hij een complete mis in het Spaans. En dat niet alleen. Qua muziek liet hij zich inspireren door de volksmuziek van Argentinië.

Wat je gaat horen

De mis is een mix van muzikale stijlen. De term ‘Criolla’ verwijst naar de rijke culturele diversiteit van Argentinië. De Argentijnse ‘Criollos’ zijn een samensmelting van verschillende bevolkingsgroepen, waaronder Europeanen, Afrikanen en inheemse gemeenschappen. Dit hoor je terug in de gebruikte instrumenten. Tijdens de mis worden traditionele instrumenten uit het Andesgebied ingezet, zoals de charango (een kleine gitaar), de quena (een inheemse fluit) en de bombo (een Argentijnse trom).

Feestelijk en weemoedig

De Misa Criolla is een ritmisch werk. Ramírez liet zich inspireren door de rijke volksmuziektradities van Argentinië en gebruikte diverse ritmische patronen. Zo is het Kyrie gebaseerd op de intense ritmes uit het noorden van het Andesgebergte. Het Gloria bevat een sprankelende ‘carnavalito’, waarin plotseling een langzaam ritme opduikt dat door de Inca’s werd geassocieerd met begrafenisrituelen. Het Credo is een onweerstaanbare ‘chacarera’, een feestdans die geliefd is in heel Argentinië. In het Sanctus klinkt een verfijnde versie van de carnavalito. De mis eindigt met een melancholisch ritme uit de uitgestrekte Argentijnse pampa’s.

STAMPIJ Kamerkoor

Voor een meeslepende uitvoering moet je bij het STAMPIJ Kamerkoor zijn. Al decennialang is dit koor in Nederland een warm pleitbezorger van de Misa Criolla. Speciaal voor de zestigste verjaardag van de mis werken twee Argentijnse musici mee: Daniel Morcos en Javier Rodriguez. Deze ervaren muzikanten hebben al tientallen jaren expertise in het uitvoeren van de bekende mis en zorgen samen met het STAMPIJ Kamerkoor en het Huygens Consort voor een authentieke en sprankelende vertolking.